Jeżeli Twoja oferta została niesłusznie odrzucona w postępowaniu i zamawiający wybrał jako najkorzystniejszą ofertę Twojego konkurenta, a Ty złożyłeś w związku z tym odwołanie do KIO, to pewnie zastanawiasz się, czy zamawiający mimo wszystko może zawrzeć umowę z Twoim rywalem. Dzisiaj odpowiemy sobie na pytanie jaki wpływ ma odwołanie do KIO na podpisanie umowy.
Standstill period
Zacznijmy od wyjaśnienia terminu, który z angielskiego nazywa się „standstill pediod”. Termin nie doczekał się jeszcze polskiej wersji i wszyscy korzystają z angielskiego nazwy. Dlatego ja również będę się nią posługiwał.
Termin ten oznacza okres czasu, jaki musi upłynąć pomiędzy wyborem oferty najkorzystniejszej, a podpisaniem przez zamawiającego umowy ze zwycięskim (przynajmniej na razie) wykonawcą.
Innymi słowy jest to termin, który zamawiający musi odczekać zanim zawrze umowę.
Standstill period jest zawsze równy okresowi czasu, jaki niezadowolony z rozstrzygnięcia wykonawca ma na złożenie odwołania (5/10 lub 10/15 dni w zależności od wartości zamówienia).
Zakaz podpisania umowy w czasie standstill
Oznacza to, że zamawiający dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej, a następnie musi czekać. Jeżeli w ustawowym terminie nikt nie wniesie odwołania, to zamawiający może już spokojnie podpisać umowę. Możemy powiedzieć, że wybór oferty „uprawomocnił się” i nie można już go kwestionować.
Przykład
Urząd w Warszawie prowadzi postępowanie na dostawę komputerów. Postępowanie toczy się powyżej progów unijnych. W postępowaniu wykonawcy złożyli dwie oferty. Zamawiający wybrał jedną z nich jako najkorzystniejszą. Informację o wyborze oferty najkorzystniejszej wysłał e-mailem. Zamawiający musi odczekać 10 dni. Jeżeli w tym czasie przegrany wykonawca nie złoży odwołania, to zamawiający może podpisać umowę.
Zakazane jest zawarcie umowy w okresie standstill. Może się to skończyć unieważnieniem takiej umowy i grzywną dla zamawiającego.
Trochę inne zasady mogą jednak obowiązywać w przypadku zamówień współfinansowanych ze środków unijnych, w których konieczna jest dodatkowa kontrola Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.
Nie zawsze ten zakaz będzie jednak bezwzględny. Okres standstill period nie obowiązuje na przykład w momencie, kiedy w postępowaniu ofertę złożył tylko jeden wykonawca. Wynika to z tego, że zamawiający wtedy wie, że nikt nie złoży odwołania (ponieważ nie ma innych konkurentów, którzy mogliby zaskarżyć decyzję). Nie musi więc czekać 5 lub 10 dni z podpisaniem umowy.
Przykład
Urząd w Warszawie prowadzi postępowanie na dostawę komputerów. Postępowanie toczy się powyżej progów unijnych. W postępowaniu wpłynęła jedna oferta. Zamawiający zbadał ją i uznał, że jest w porządku. Zamawiający może podpisać umowę od razu po wyborze oferty najkorzystniejszej. Nie musi czekać, ponieważ ofertę złożył tylko jeden wykonawca, więc nikt nie złoży odwołania.
No dobrze – ale co się dzieje w momencie, gdy odwołanie zostało już złożone? Czy wtedy zamawiający może podpisać umowę z moim konkurentem?
Zasada – podpisanie umowy jest niemożliwe do czasu rozstrzygnięcia KIO
Zasadą jest, że zamawiający nie może zawrzeć umowy do czasu rozstrzygnięcia odwołania.
Dzięki temu odwołujący wykonawca ma realne prawo do kontroli rozstrzygnięcia zamawiającego przed Krajową Izbą Odwoławczą. Jeżeli więc złożyłeś odwołanie w terminie, to zamawiający nie podpisze umowy z Twoim konkurentem do czasu rozstrzygnięcia odwołania przez KIO.
[Poczytaj też >>Czas trwania postępowania przed KIO]
Przez rozstrzygnięcie odwołania do KIO rozumiem przede wszystkim ostateczny wyrok w sprawie. Ale rozstrzygnięciem będzie również umorzenie przez KIO postępowania, np. z powodu cofnięcia odwołania [>>Cofnięcie odwołania do KIO] lub uwzględnia odwołania przez zamawiającego [>>Uwzględnienie zarzutów odwołania].
Ale od każdej zasady są wyjątki
Ustawa przewiduje jednak wyjątki. Zamawiający może wystąpić do KIO o pozwolenie na wcześniejsze podpisanie umowy. KIO może wyrazić taką zgodę tylko w wyjątkowych okolicznościach, które miałyby negatywny skutek dla interesu publicznego. Dodatkowo interes ten musi przewyższać korzyści związane z koniecznością ochrony innych interesów, które mogłyby zostać naruszone.
Sytuację tę musimy traktować jednak jako zupełnie wyjątkową. Zamawiający musi mieć naprawdę dobry powód, żeby KIO zgodziła się na wcześniejsze podpisanie umowy. W praktyce takie wnioski są bardzo rzadko składane.
Po rozstrzygnięciu KIO podpisanie umowy jest już możliwe
Zaraz po tym, gdy Izba wyda rozstrzygnięcie kończące postępowanie odwoławcze zamawiający może już podpisać umowę. Oczywiście, tylko w przypadku, gdy w wyniku rozstrzygnięcia KIO taka sytuacja jest możliwa. KIO może bowiem nakazać np. unieważnienie wyboru oferty i wrócenie do etapu badania ofert. Wtedy zamawiający musi najpierw zbadać ponownie oferty.
W praktyce zamawiający zwykle czekają jeszcze na przesłanie przez KIO pisemnego orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Realnie następuje to mniej więcej od tygodnia do dwóch od ogłoszenia orzeczenia. Nie jest to obowiązkowe (podpisać umowę można już po wysłuchaniu podawanego ustnie wyroku), ale z drugiej strony jest to dobra praktyka.
Skarga do sądu nie wpływa na podpisanie umowy
Wykonawcy, który nie zgadza się z rozstrzygnięciem Krajowej Izby Odwoławczej przysługuje prawo do wniesienia skargi do sądu powszechnego. Skargę należy złożyć w terminie 7 dni od otrzymania z KIO pisemnego orzeczenia.
Ustawa nie wprowadza już zakazu zawarcia umowy do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Zakaz ten obowiązuje tylko w czasie postępowania przed KIO.
Dlatego nawet jeżeli na orzeczenie KIO została złożona skarga do sądu, to zamawiający i tak może już podpisać umowę z wykonawcą.
Wprawdzie kwestionujący wyrok Izby wykonawca może dodatkowo złożyć do sądu wniosek o zabezpieczenie, ale z przyczyn praktycznych jego skuteczność jest bardzo mała. To jednak temat na zupełnie inną historię.
Jak mogę Ci pomóc z odwołaniem do Krajowej Izby Odwoławczej?
1. Bezpłatne materiały
Możesz skorzystać z darmowej wiedzy, którą dzielę się na blogu, a także pobrać darmowe e-booki 5 największych błędów w odwołaniach do KIO oraz Pierwsza rozprawa przed KIO – jak się przygotować?
2. Wzór odwołania
Możesz kupić w moim sklepie internetowym produkt Odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej. Wzór z omówieniem i dzięki niemu samodzielnie przygotować odwołanie. Sklep internetowy, w którym dostępne są również inne produkty dotyczące postępowania przed KIO, znajdziesz pod tym >>linkiem.
3. Indywidualna pomoc
Możesz skorzystać z mojej indywidualnej pomocy. W tym celu napisz do mnie (dawid.pantak@legalkp.pl) lub zadzwoń (668 501 984). Stronę internetową prowadzonej przeze mnie kancelarii znajdziesz pod tym >>linkiem.
Podsumowanie
Po rozstrzygnięciu postępowania przetargowego zamawiający musi co do zasady odczekać tzw. standstill period zanim podpisze umowę z wykonawcą. Jeżeli w okresie zawieszenia nie wpłynie odwołanie, to podpisanie umowy jest już możliwe. Jeżeli jednak odwołanie zostało złożone, to z podpisaniem umowy należy się wstrzymać jeszcze do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy przed KIO. Od tej zasady jest wyjątek, ale jest on bardzo rzadko spotykany. Jeżeli natomiast na orzeczenie KIO została wniesiona skarga do sądu, to nie wstrzymuje już ona możliwości podpisania umowy.
Inne, ważne informacje na temat odwołania do KIO znajdziesz w tym artykule >>Odwołanie do KIO.
Dawid Pantak
radca prawny
e-mail: dawid.pantak@legalkp.pl
telefon: 668 501 984
*****
Przygotowujesz odwołanie?
Pobierz darmowego e-booka 5 największych błędów w odwołaniach do KIO, żeby dowiedzieć się, jak uniknąć najpoważniejszych pomyłek.